Sa be`nnida de sos àrabos at leadu sa Sardigna a si liberare de Bisàntziu ma a s´acostare a sas repùblicas marinaras. Est capitadu totu dae su de duos millènnios, in su tempus de sos Giudicados, sos Istados soberanos ghiados dae sos res chi ddis naraiant giùighes. Intre custos su prus connotu est Marianu IV, re de su Giudicadu de Arbarè, chi at chircadu de si liberare de sos catalano-aragonesos, invasores noos de sa Sardigna.
Fache a sa fine de su 1400 est cumintzada s´ocupatzione ispagnola. Tres sèculos cunsiderados oscuros chi aiant introduidu s´incuisitzione e chi s´ìsula est istada vìtima de sa peste. A sa fine de custu perìodu, sa Sardigna at bidu sa bènnida de sos Savojas. Una rivolutzione culturale at giùghidu a s´impositzione de s´italianu comente limba ufitziale de s´ìsula, a s´isfrutamentu de sas minieras e a s´isbuscamentu. S´iscuntentesa de sos sardos at leadu a nche catzare su vitzerè piemontesu, in Sa die de Sardigna famada, cun sa ghia de su patriotu sardu Zommaria Angioy. S´ocupatzione de sos Savojas at a acabbare cun sa nàschida de su Regnu de Itàlia, in su 1861.